Những ngày qua mưa lớn đã gây sụt lở nhiều đoạn đường sắt trên tuyến huyết mạch Bắc Nam, với chiều dài hơn 300km, buộc phải hủy bỏ hàng chục chuyến tàu.

Nghiêm trọng hơn, tình trạng nước lũ dâng cao và dòng chảy siết đã đe dọa đến kết cấu của 2 cây cầu tại khu gian Diêu Trì – Quy Nhơn, cùng với hai đoạn sụt trượt nặng tại khu gian Cây Cầy – Hòa Tân và Hảo Sơn – Đại Lãnh.

Trước tình hình khẩn cấp này, ngành đường sắt đã nhanh chóng kích hoạt các phương án bảo vệ cầu, huy động tối đa nhân lực theo phương châm "bốn tại chỗ" để khắc phục sự cố và đảm bảo an toàn bền vững cho toàn tuyến.

PV VOV Giao thông có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Quốc Vượng, Phó Tổng Giám đốc, Tổng công ty Đường Sắt Việt Nam về tình hình thiệt hại sơ bộ, công tác khắc phục khẩn cấp và những đề xuất nhằm tăng cường khả năng chống chịu của hệ thống cơ sở hạ tầng trước thiên tai.

PV: Thưa ông, vừa qua mưa lũ kéo dài đã gây ra những sự cố rất nghiêm trọng. Đặc biệt, tình trạng nước lũ dâng cao và dòng chảy siết đã đe dọa đến kết cấu của cầu Luật Lễ 1 và Luật Lễ 2 tại khu gian Diêu Trì – Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai, cùng với tình trạng ngập sâu tại các khu gian thuộc tỉnh Khánh Hòa. Vậy, xin ông cho biết những thiệt hại sơ bộ đến thời điểm hiện nay và mức độ ảnh hưởng đối với hạ tầng đường sắt quốc gia?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Trong ba tháng gần đây, ngành đường sắt liên tục chịu ảnh hưởng của các cơn bão và hoàn lưu sau bão. Đặc biệt là cơn bão số 11 và 13 đã gây mưa lớn trên diện rộng làm sụt lở nhiều đoạn đường sắt và chúng tôi phải hủy bỏ hàng chục chuyến tàu.

Đặc biệt nghiêm trọng là đợt mưa rất lớn trên diện rộng tại khu vực Nam Trung Bộ kéo dài từ Diêu Trì đến Tháp Chàm, hơn 300 km, trong ba ngày 18, 19 và 20 tháng 11. Đợt mưa này đã làm ngập lụt và hư hỏng nhiều đoạn đường sắt và các nhà ga.

Hiện nay, chúng tôi đã phải dừng và hủy bỏ hàng chục các chuyến tàu. Chúng tôi ghi nhận 2 đoạn sụt trượt nặng nhất là tại km 1338 khu gian Cây Cầy – Hòa Tân, làm trôi nền đường 15 mét, sâu 4 mét. Đoạn thứ hai là tại km 1228 ở khu gian Hảo Sơn – Đại Lãnh, nơi xảy ra sụt mái taluy dương và đất đá rơi vào nền đường với chiều dài khoảng gần 50 mét.

PV: Vậy, thưa ông, để bảo vệ các công trình trọng yếu trước nguy cơ mất an toàn, đặc biệt là tại cầu Luật Lễ, về phía Công ty Cổ phần Đường sắt Nghĩa Bình đã kích hoạt phương án khẩn cấp. Xin ông cho biết cụ thể về giải pháp kỹ thuật gia tải bảo vệ cầu bằng toa tà vẹt nặng khoảng 44,5 tấn nhằm tăng ổn định cho nhịp cầu, và đánh giá hiệu quả của giải pháp này?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Biện pháp gia tải bảo vệ cầu bằng các toa xe xếp tải trọng đặt trên cầu mục đích chính là để tăng tĩnh tải. Việc tăng tĩnh tải này giúp chống lại lực đẩy ngang của các dòng nước tác động vào gối và rầm cầu. Biện pháp này đã được chúng tôi thực hiện rất có hiệu quả và gần đây nhất là tại cây cầu Bắc Giang trong cơn bão số 11 vào đầu tháng 10 vừa qua, biện pháp này cũng đã giữ vững được cầu rất hiệu quả.

PV: Thưa ông, mưa lũ đã buộc ngành đường sắt phải tạm ngừng chạy rất nhiều đoàn tàu trên tuyến Bắc – Nam và các tuyến nhánh liên quan. Vậy, ngành đường sắt đã có những hỗ trợ gì đối với hành khách bị ảnh hưởng cũng như các chính sách hoàn trả đối với hành khách?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Tính đến ngày 20/11, chúng tôi đã phải dừng 25 đoàn tàu. Với hành khách đã mua vé trước, Tổng công ty chúng tôi đã chủ động nhắn tin qua hệ thống mạng Zalo để thông báo ngừng chạy tàu. Hành khách có thể trả vé tại các nhà ga hoặc trực tuyến qua trang website của tổng công ty.

Số lượng trả vé là 11.000 vé, với số tiền hoàn trả tương ứng là 7,5 tỷ đồng. Đối với hành khách phải dừng tàu lâu do ảnh hưởng của bão, Tổng công ty chúng tôi cũng đã cấp miễn phí hơn 8000 suất ăn khác nhau trên tàu cho hành khách.

PV: Để đối phó với tình hình mưa lũ còn diễn biến phức tạp, ngành đường sắt đã thể hiện quyết tâm rất cao trong công tác khắc phục, tương tự như việc khẩn trương khôi phục đoạn sạt lở sau bão số 13, xin ông cho biết cụ thể về việc huy động lực lượng và phương tiện từ các đơn vị thành viên và việc tổ chức thi công được triển khai như thế nào để đẩy nhanh tiến độ khắc phục?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Vâng. Do tính chất đặc thù của ngành đường sắt là các đơn vị quản lý của chúng tôi nằm trải dài trên tuyến, khi sự cố xảy ra, chúng tôi ngay lập tức kích hoạt huy động tối đa nhân lực, hàng trăm người và các máy móc thiết bị đặc chủng theo phương châm là bốn tại chỗ: Chỉ huy tại chỗ, nhân lực tại chỗ, phương tiện vật tư tại chỗ và hậu cần tại chỗ.

Mục tiêu là thực hiện công tác khắc phục, cứu chữa thông tàu trong thời gian sớm nhất. Hiện nay, chúng tôi đã huy động 4 đơn vị trải dài trên 300 km gồm Công ty Phú Khánh, Thuận Hải, Nghĩa Bình và Đường sắt Thanh Hóa, với lực lượng hơn 500 người.

Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ huy động thêm Công ty Sài Gòn và Quảng Nam Đà Nẵng vào hỗ trợ.

PV: Sau khi hoàn thành công tác khắc phục tạm thời, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam có kế hoạch gì để đảm bảo an toàn bền vững cho tuyến đường sắt Bắc – Nam?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Sau khi chúng tôi thực hiện xong giai đoạn 1 của bước một, tức là khắc phục để thông tàu với tốc độ là 5 km/h, chúng tôi sẽ thực hiện ngay giai đoạn 2 của bước một, trong thời gian 45 ngày. Giai đoạn này là để gia cố bổ sung thêm các hạng mục, nhằm nâng tốc độ tàu lên từ 15 đến 30 km/h.

Hiện nay trên mạng lưới đường sắt còn rất nhiều công trình xung yếu, có dấu hiệu nguy hiểm, đặc biệt là các vị trí đá lăn, đá rơi. Tổng công ty chúng tôi đã có văn bản báo cáo Bộ Xây dựng và Thủ tướng Chính phủ sớm triển khai thực hiện các công trình có dấu hiệu nguy hiểm, không đảm bảo an toàn chạy tàu theo lệnh khẩn cấp của Thủ tướng Chính phủ.

PV: Hiện nay tại vị trí km 1136+850 thuộc khu gian Phước Lãnh – Vân Canh, nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong những cơn bão vừa qua, đơn vị có những đề xuất kiến nghị gì nhằm triển khai các phương án đảm bảo an toàn lâu dài cũng như tăng cường khả năng chống chịu của hệ thống cơ sở hạ tầng đường sắt trước thiên tai ngày càng khắc nghiệt?

Ông Nguyễn Quốc Vượng: Tại vị trí bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong những cơn bão vừa qua, đó là khu vực tại km 1136+850 thuộc khu gian Phước Lãnh – Vân Canh. Tại đây, nền đường bị khoét sâu thậm chí đến 9 mét, gây nguy cơ đổ sập và mất hoàn toàn kết cấu đường ray.

Để giải quyết triệt để vị trí này, cần thực hiện bước hai là xây dựng một cây cầu vĩnh cửu bằng cầu dàn thép. Nếu thực hiện theo quy định hiện hành, thời gian mất phải từ 9 tháng đến hơn 1 năm.

Nếu trong quá trình đó lại tiếp tục bị ảnh hưởng của các cơn bão, thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và độ an toàn của cây cầu tạm. Do vậy, chúng tôi kiến nghị các cấp thẩm quyền cho phép chúng tôi thực hiện bước hai này theo lệnh khẩn cấp của Thủ tướng Chính phủ để rút ngắn thời gian và đảm bảo an toàn chạy tàu cho công trình.

PV: Vâng, xin cảm ơn ông.