Năm 2025, Đường sắt Việt Nam (ĐSVN) chịu ảnh hưởng nặng nề và khốc liệt của thiên tai. Bão chồng bão, lũ nối lũ, diễn ra liên tiếp, kéo dài và trên diện rộng từ Bắc vào Nam; cao điểm nhất là các tháng 8, 10 và 11 với 05 cơn bão liên tiếp (số 5, 10, 11, 12, 13) cùng mưa lũ sau bão số 13 đã gây thiệt hại nghiêm trọng kết cấu hạ tầng đường sắt, đặc biệt là khu vực miền Trung; đe dọa an toàn chạy tàu và làm tê liệt vận tải trong nhiều ngày.

Trong bối cảnh đó, công tác dự báo, cảnh báo, chuẩn bị, thông tin tuyên truyền và tổ chức phòng, chống, khắc phục hậu quả bão lũ đã được triển khai kịp thời, đồng bộ, chủ động từ sớm, từ xa. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng ủy, sự điều hành xuyên suốt, thống nhất của lãnh đạo Tổng công ty và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; công tác ứng phó, cứu chữa và khắc phục hậu quả do bão lũ gây ra đã được tổ chức thực hiện khẩn trương, hiệu quả. Các vị trí hư hỏng được tập trung xử lý, khắc phục nhanh, bảo đảm thông tuyến trong thời gian ngắn nhất; công tác chuyển tải, phục vụ hành khách được thực hiện chu đáo, chuyên nghiệp, an toàn; thiết bị, phương tiện được di dời, bảo vệ kịp thời; qua đó góp phần giảm thiểu thiệt hại cho Ngành và sớm khôi phục hoạt động vận tải.

Bên cạnh đó, Tổng công ty ĐSVN đã chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền và các lực lượng tại địa phương triển khai phương án phòng, chống thiên tai, đồng thời tham gia ứng cứu, hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả bão lũ (tiêu biểu như đắp đê ngăn lũ tại xã Trung Giã – Hà Nội; tạo điều kiện cho người dân lên tàu tránh bão tại ga Diêu Trì); được cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương ghi nhận, đánh giá cao.

Trên tất cả, những kết quả đạt được là minh chứng sinh động cho tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh thầm lặng và cống hiến cao cả của đội ngũ cán bộ, công nhân lao động nơi tuyến đầu. Trong bão lũ, không ít cán bộ, công nhân đường sắt nhà bị ngập, người thân đang đối mặt với hiểm nguy. Nhưng họ vẫn tình nguyện ở lại, không quản ngại khó khăn, gian khổ, nguy hiểm để tham gia ứng trực, kiểm tra, cứu chữa, khắc phục hậu quả bão lũ cũng như phục vụ hoạt động vận tải. Hình ảnh hàng trăm cán bộ, công nhân làm việc miệt mài, hăng say để gia cố, sửa chữa hạ tầng đường sắt; di dời phương tiện, thiết bị ra khỏi vùng ngập, lũ hay hỗ trợ hành khách chuyển tải, phục vụ hành khách trên những đoàn tàu phải dừng, đỗ dọc đường, trong điều kiện thời tiết bất lợi, địa hình chia cắt, đã khẳng định ý chí kiên cường, tính kỷ luật, tinh thần tận tụy và sức mạnh đoàn kết của “Người Đường sắt”, góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Đường sắt Việt Nam.

Đảng ủy Tổng công ty ĐSVN trân trọng ghi nhận, biểu dương những đóng góp, cống hiến của đội ngũ cán bộ, đảng viên, người lao động toàn ngành; đồng thời đề nghị các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục quan tâm, kịp thời biểu dương, khen thưởng, lan tỏa những tấm gương điển hình, góp phần củng cố niềm tin, xây dựng văn hóa Đường sắt và nâng cao sức chiến đấu của toàn Đảng bộ.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng nghiêm trọng của bão lũ, Tổng công ty ĐSVN đã phải dừng chạy 121 đoàn tàu khách và 117 đoàn tàu hàng; hoàn trả 39.000 vé; tổ chức chuyển tải 8.454 hành khách; phục vụ 45.205 suất ăn miễn phí. Tổng thiệt hại do bão lũ gây ra đối với hoạt động vận tải ước tính khoảng 74 tỷ đồng; thiệt hại về phương tiện khoảng 2,12 tỷ đồng và chi phí khắc phục, sửa chữa kết cấu hạ tầng đường sắt khoảng 586 tỷ đồng; ảnh hưởng lớn sản xuất kinh doanh của Tổng công ty ĐSVN.

Trong những năm tới, biến đổi khí hậu và tình hình thiên tai được dự báo sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; có tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến giao thông vận tải đường sắt. Từ thực tiễn, kinh nghiệm công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả bão lũ thời gian vừa qua; trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức đoàn thể, nhất là người đứng đầu cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả bão lũ theo phương châm hành động “Chuẩn bị đầy đủ – Ứng phó kiên cường – Khắc phục khẩn trương – Chạy tàu hiệu quả”; tuyệt đối không để bị động, bất ngờ trong bất kỳ tình huống nào.

Thứ nhất: “Chuẩn bị đầy đủ” – Đi trước một bước để giảm thiểu tổn thất

Thực tiễn cho thấy, thiên tai không còn theo quy luật, không theo mùa hay theo miền và diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường. Vì vậy, phải xác định công tác phòng, chống và khắc phục thiên tai là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, gắn chặt với nhiệm vụ chính trị và sản xuất kinh doanh của từng đơn vị; là trách nhiệm chung của mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức đoàn thể và của mỗi cán bộ, đảng viên, người lao động. Cần xác định “phòng là chính” và phải “đi trước một bước” trong công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả bão lũ. Đây là trách nhiệm chính trị, là kinh nghiệm quý được đúc kết qua nhiều năm, nhiều thế hệ và đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo xuyên suốt của Đảng ủy Tổng công ty ĐSVN.

Chủ động kiểm tra, rà soát – Không để bất ngờ trong mọi tình huống: Các đơn vị quản lý kết cấu hạ tầng phải thường xuyên tổ chức kiểm tra toàn diện, những vị trí xung yếu trên các tuyến đường sắt, nhất là: cầu, cống, hầm, mái dốc, sườn núi, khu vực nền đường thấp và các khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét, ngập nước, nhằm đánh giá đầy đủ mức độ an toàn của công trình. Khi phát hiện hư hỏng, xuống cấp hoặc nguy cơ mất an toàn, phải kịp thời xử lý ngay; trường hợp vượt quá khả năng, thẩm quyền phải kịp thời báo cáo với cơ quan cấp trên trực tiếp để xử lý, khắc phục trước mưa, bão. Đối với trang thiết bị, máy móc đặt tại vị trí thấp, khu vực có nguy cơ úng, ngập, phải chủ động thực hiện các biện pháp treo, kê kích hoặc di dời lên vị trí cao, đảm bảo an toàn trước mùa mưa bão. Nghiên cứu, khảo sát và đề xuất phương án nâng trắc dọc đường sắt tại các vị trí thường xuyên úng, ngập; lồng ghép vào kế hoạch sửa chữa, đầu tư thường xuyên và trung hạn.

Chuẩn bị đầy đủ vật tư, thiết bị, nhân lực – Bảo đảm sẵn sàng ứng cứu: Phải chuẩn bị vật tư chủ yếu (như: đá, rọ thép, tà vẹt, dầm I, ray, pale, cọc thép,…), tập kết trên tuyến và tại các điểm trọng yếu. Phương tiện, thiết bị phục vụ cứu chữa (như: goòng, ô tô, cần cẩu, máy xúc, máy phát điện, máy chèn đường, búa đóng cọc,…) phải được kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên, bảo đảm tình trạng kỹ thuật tốt, sẵn sàng huy động ngay khi xảy ra sự cố. Các đơn vị vận tải phải chủ động dự trữ, chuẩn bị đầy đủ phương tiện, nhiên liệu, vật tư, nhu yếu phẩm, thuốc men, nước uống và các điều kiện cần thiết khác để duy trì hoạt động vận tải, bảo đảm an toàn và phục vụ tốt hành khách. Đồng thời, rà soát, hoàn thiện các phương án chuyển tải, tránh trú, dừng đỗ, đón gửi, bảo đảm hiệu quả, sát thực tế.

Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo – Xây dựng phương án ứng phó toàn diện: Công tác dự báo, cảnh báo phải được thực hiện từ sớm, từ xa, sát tình hình thực tiễn. Ban Chỉ đạo phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, ứng phó sự cố và cứu nạn đường sắt từ Tổng công ty đến các đơn vị cần phát huy tốt vai trò tham mưu, nắm chắc tình hình mưa lũ; nâng cao năng lực dự báo và nhận diện sớm nguy cơ sự cố; phân công trách nhiệm rõ ràng, cụ thể theo phương châm “6 rõ” (rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả). Chú trọng tổ chức chương trình tập huấn, hội nghị chuyên đề, diễn tập, huấn luyện kỹ năng phòng, chống thiên tai và cứu nạn cho các lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ. Mỗi đơn vị phải xây dựng kịch bản ứng phó chi tiết theo từng cấp độ thiên tai, từng tình huống sự cố và phù hợp với điều kiện địa hình cụ thể của tuyến mình quản lý, khai thác. Đồng thời tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan khí tượng thủy văn và các lực lượng liên quan để bảo đảm sự đồng bộ, kịp thời, hiệu quả trong mọi phương án cứu chữa, khắc phục.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số – giải pháp then chốt, mang tính đột phá: ứng dụng thiết bị bay không người lái (flycam, drone), hệ thống camera giám sát, cảm biến, ảnh vệ tinh, mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác điều tra, theo dõi, giám sát, cảnh báo sớm, quản lý rủi ro thiên tai và chỉ đạo, điều hành ứng cứu; từng bước xây dựng phần mềm quản lý thiên tai đường sắt trên môi trường số, bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu, phục vụ kịp thời công tác chỉ đạo, điều hành.

Xây dựng cơ chế, chính sách – Bảo đảm thỏa đáng và chủ động: Cần nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chế độ, chính sách phù hợp, thỏa đáng đối với lực lượng tham gia phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trong Tổng công ty. Tổng công ty sẽ nghiên cứu thành lập Trung tâm “Ứng phó sự cố thiên tai và cứu nạn ngành Đường sắt”, Quỹ “Phòng, chống thiên tai ngành Đường sắt”; đồng thời kiến nghị, đề xuất xây dựng “Quy định về vật tư dự phòng cho bão lũ”, tạo nguồn lực chủ động, kịp thời, lâu dài cho công tác ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

PHƯƠNG CHÂM 6C: Chủ động - Chuẩn bị - Cảnh báo – Công nghệ - Cơ chế TINH THẦN 8M: Không Mơ màng - Không Manh mún - Không theo Miền - Không theo Mùa - Không phó Mặc - Không Mỏi mệt - Không Một mình - Không Màu mè

 

Thứ hai: “Ứng phó kiên cường” – Bản lĩnh được thử thách trong gian khó

Trong bất cứ tình huống thiên tai nào, cần nhận thức sâu sắc rằng: bản lĩnh, tinh thần trách nhiệm và sự kiên cường trong ứng phó là yếu tố quyết định để bảo vệ hạ tầng đường sắt, bảo đảm an toàn chạy tàu, bảo vệ tính mạng hành khách và duy trì hoạt động vận tải.

Kích hoạt và tổ chức ứng cứu: Khi bão lũ xảy ra, yếu tố thời gian rất quan trọng. Vì vậy, ngay khi điều kiện cho phép, Ban Chỉ đạo phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của Tổng công ty, các đơn vị phải lập tức kích hoạt Phương án ứng phó theo đúng kịch bản đã chuẩn bị. Nhân lực, phương tiện kỹ thuật, trang thiết bị thi công phải nhanh chóng tiếp cận hiện trường và triển khai ngay công tác cứu chữa, khắc phục.

Thiết lập phòng chỉ huy – Chỉ đạo tập trung, điều hành thông suốt: Tổng công ty và các đơn vị, các doanh nghiệp phải thành lập Phòng Chỉ huy ngay tại trụ sở làm việc, được trang bị đầy đủ phương tiện, thiết bị bảo đảm kết nối thông suốt với hiện trường (điện thoại vệ tinh, bộ đàm, camera…); tổ chức ứng trực 24/24h; thường xuyên cập nhật, nắm bắt diễn biến tình hình ở hiện trường để chỉ huy, điều hành. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số nhằm nâng cao hiệu quả chỉ huy, ứng cứu trước diễn biến phức tạp của thời tiết.

An toàn hành khách - Là trên hết, trước hết: phải quán triệt sâu sắc quan điểm nhất quán: “Không đưa hành khách vào vùng nguy hiểm”. Khi xảy ra sự cố, thiên tai, cần chủ động điều chỉnh lịch trình các đoàn tàu; bố trí dừng, đỗ tại các ga phù hợp, bảo đảm thuận lợi cho công tác chuyển tải, phục vụ hành khách; chỉ tiếp tục hành trình khi các điều kiện an toàn được bảo đảm tuyệt đối. Trong những điều kiện cần thiết, phải kiên quyết dừng chạy tàu, đặt an toàn của hành khách và phương tiện vận tải lên trên hết, trước hết.

Quan tâm, chăm lo người lao động - Điểm tựa của mọi nhiệm vụ: Các cấp ủy, lãnh đạo đơn vị cần đặt người lao động ở vị trí trung tâm; chủ động nắm chắc tâm tư, đời sống, điều kiện làm việc của người lao động; kịp thời động viên, hỗ trợ, nhất là đối với lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ nơi tuyến đầu. Thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách; bảo đảm an toàn, sức khỏe, điều kiện sinh hoạt và làm việc cho người lao động; kịp thời thăm hỏi, động viên gia đình người lao động bị ảnh hưởng bởi thiên tai; qua đó củng cố niềm tin, tạo động lực để người lao động yên tâm công tác.

 

PHƯƠNG CHÂM 6K: Kiên trì - Kiên nhẫn - Kiên trung - Kiên định - Kiên cường - Kiên quyết

 

Thứ ba: “Khắc phục khẩn trương” – Tốc độ, chính xác và an toàn là mệnh lệnh

Quyết định phương án - Sát thực tiễn, đúng tình huống: Ban Chỉ huy các cấp phải trực tiếp bám sát hiện trường, đánh giá chính xác mức độ hư hỏng để quyết định Phương án cứu chữa phù hợp, hiệu quả. Đối với các vị trí hư hỏng nhẹ, phạm vi xử lý không lớn, đơn vị quản lý kết cấu hạ tầng sở tại chủ động huy động lực lượng, vật tư, phương tiện, tập trung khắc phục ngay. Đối với các vị trí hư hỏng nặng, quy mô lớn, phức tạp, phải kịp thời huy động các đơn vị lân cận, các đơn vị có năng lực, kinh nghiệm tham gia cứu chữa.

Nỗ lực khắc phục – Trách nhiệm được đặt lên hàng đầu: Trong cứu chữa, khắc phục sự cố, các cấp ủy, đơn vị trong toàn Tổng công ty phải tập trung cao độ, huy động tối đa lực lượng, phương tiện, thiết bị và tổ chức thi công với tinh thần “ba ca bốn kíp; vượt nắng thắng mưa, không thua bão gió; làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm; ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương; chỉ bàn làm, không bàn lùi”. Đây là yêu cầu bắt buộc đối với nhiệm vụ khắc phục hậu quả thiên tai – nhiệm vụ có tính chất cấp bách, đòi hỏi tốc độ, chính xác và tuyệt đối an toàn.

Sáng tạo trong cứu chữa - Chìa khóa rút ngắn tiến độ: Bên cạnh việc kế thừa, ứng dụng hiệu quả các giải pháp đã triển khai trong thời gian qua, các đơn vị cần khuyến khích mạnh mẽ tinh thần đổi mới, sáng tạo, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong thi công, cứu chữa; tập trung hoàn thiện, sớm đưa vào ứng dụng rộng rãi các giải pháp, thiết bị hiệu quả, đặc biệt là thiết bị băng chuyền “Lực sỹ” (Strong Man) nhằm nâng cao năng suất, giảm sức lao động thủ công, bảo đảm an toàn cho người lao động.

An toàn – Điều kiện tiên quyết của mọi nhiệm vụ: Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, địa hình phức tạp, khối lượng lớn và áp lực tiến độ cao, các đơn vị phải tuân thủ đầy đủ nghiêm quy trình kỹ thuật, tăng cường giám sát chặt chẽ từng khâu, từng bước. Tuyệt đối không để xảy ra bất kỳ sự cố nào trong quá trình khắc phục, cứu chữa cũng như trong thời gian chờ triển khai thực hiện cứu chữa khẩn cấp bước tiếp theo. Mỗi cán bộ, đảng viên, người lao động phải nhận thức rằng: khắc phục nhanh là yêu cầu, nhưng an toàn là mệnh lệnh.

Thống nhất thông tin, chủ động truyền thông – Đảm bảo minh bạch và đồng bộ: Các đơn vị cần nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo, phản ánh trung thực tình hình thiệt hại, tiến độ khắc phục; đồng thời chủ động cung cấp thông tin chính xác, kịp thời đến hành khách, chủ hàng và trên các phương tiện truyền thông. Việc thông tin phải thống nhất một đầu mối, nhất quán nội dung, không để xảy ra tình trạng nhiễu thông tin hoặc đưa thông tin thiếu chính xác; đảm bảo chế độ một chỉ huy, một thủ trưởng.

 

PHƯƠNG CHÂM 5T: Tốc độ - Trách nhiệm - Thống nhất - Thực tiễn - Thông tin

 

Thứ tư: “Chạy tàu hiệu quả” – Khôi phục nhanh, phục vụ tốt, ổn định sản xuất và đảm bảo tăng trưởng

Các đơn vị vận tải phải chủ động, linh hoạt điều chỉnh phương án tổ chức chạy tàu trước, trong và sau bão lũ, đặt yêu cầu an toàn tuyệt đối cho con người và phương tiện lên hàng đầu, đồng thời bảo đảm hiệu quả vận tải và ổn định sản xuất kinh doanh.

Trước bão lũ: Chủ động cắt, dừng, lập tàu hợp lý; điều chỉnh kịp thời biểu đồ chạy tàu khách, tàu hàng, bảo đảm an toàn và hiệu quả vận tải.

Trong bão lũ: Kiên quyết tổ chức dừng, đỗ tàu tại các vị trí an toàn; tạm ngừng chạy tàu trên những khu đoạn không bảo đảm điều kiện kỹ thuật, tuyệt đối không chạy tàu bằng mọi giá. Công tác phục vụ và tổ chức chuyển tải hành khách phải được thực hiện chu đáo, chuyên nghiệp, an toàn, thể hiện rõ trách nhiệm, bản lĩnh và tính nhân văn của Ngành Đường sắt trong điều kiện thiên tai phức tạp.

Sau khi bão tan, lũ rút và tuyến đường được thông: các đơn vị phải triển khai đồng bộ các giải pháp tổ chức vận tải như: ghép tàu, chạy tàu kế tiếp, sử dụng phiếu đường…, để bù đắp thời gian gián đoạn, tăng năng lực vận chuyển; bảo đảm hàng hóa và hành khách được lưu thông nhanh chóng, an toàn. Trong đó, ưu tiên vận chuyển hàng hóa thiết yếu, đồng thời quan tâm, bảo đảm đầy đủ quyền lợi chính đáng của hành khách, chủ hàng.

PHÁT HUY TINH THẦN CHẠY TÀU THỜI CHIẾN: Qua sông không cầu, chạy tàu không ga

 

Năm 2025 là một năm nhiều thử thách, nhưng cũng là năm khẳng định rõ nét bản lĩnh, ý chí kiên cường, sức mạnh đoàn kết, kỷ luật và tinh thần vượt khó của Tổng công ty ĐSVN trong bão lũ dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng ủy, sự điều hành quyết liệt, linh hoạt của lãnh đạo Tổng công ty và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị.

Thực hiện tốt công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả bão lũ chính là thực hiện hiệu quả một trong hai nhiệm vụ chiến lược quan trọng của Đảng bộ trong thời gian tới, đó là “Quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì, nâng cấp, cải tạo bảo đảm an toàn, hiệu quả tuyến đường sắt hiện hữu”, tạo nền tảng vững chắc để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2025–2030 với chủ đề “Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; đoàn kết, kỷ cương; nỗ lực, tự cường; hợp tác hiệu quả; tinh gọn, đột phá; kiến tạo phát triển hiện đại, bền vững”; từng bước hiện thực hóa khát vọng xây dựng các tuyến đường sắt mới, xây dựng Tổng công ty ĐSVN phát triển vững mạnh, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, đưa “Đoàn tàu thân thương – Con đường kiến thiết” cùng cả nước vững bước vào kỷ nguyên hùng cường, phồn vinh và hạnh phúc./.