Nhận lời mời của Công ty đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) và các đối tác, Phó TGĐ phụ trách điều hành Tổng công ty Đặng Sỹ Mạnh đã dẫn đầu đoàn đại biểu sang công tác tại Nhật Bản từ ngày 31/3 đến 05/4, thúc đẩy quan hệ hợp tác với Đường sắt Đông Nhật Bản và các nhà cung cấp vật tư, thiết bị chuyên dùng đường sắt.

Sáng ngày 01/4 làm việc với Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) tại ga Tokyo, hai đường sắt đã trao đổi thông tin về hiện trạng, cơ cấu tổ chức, kế hoạch phát triển trong tương lai và thảo luận các nội dung nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai bên đặc biệt trong hợp tác về đào tạo và kinh nghiệm phát triển kinh doanh ngoài vận tải. JR East là công ty vận tải hành khách đường sắt lớn nhất tại Nhật Bản, được thành lập ngày 01/4/1987 sau khi Đường sắt Quốc gia Nhật Bản phân tách thành 6 công ty vận tải hành khách và 1 công ty vận tải hàng hóa. JR East có vốn điều lệ 200 tỷ đô la, trụ sở chính tại Tokyo. Công ty hiện quản lý, khai thác 7.457 km đường sắt gồm 69 tuyến đường và 1.666 ga; trung bình khai thác 12.229 đoàn tàu, vận chuyển 17 triệu lượt khách/ngày. Năm 2018, tổng doanh thu của JR East là 26,819 tỷ USD trong đó doanh thu vận tải chiếm 68,4%, doanh thu từ các hoạt động kinh doanh ngoài vận tải như nhà hàng, khách sạn, shopping, các dịch vụ, kiosk tại ga chiếm 31,6%. JR East đang tiếp tục đẩy mạnh hoạt động kinh doanh ngoài vận tải để tăng tỷ lệ doanh thu từ hoạt động này. Sau buổi làm việc, đoàn đã được hướng dẫn thăm quan và giới thiệu thực tế về các loại hình kinh doanh ngoài vận tải đa dạng, phong phú tại ga Tokyo, ga đặc biệt của JR East với 1,8 triệu hành khách/ngày.

Lãnh đạo các đơn vị chụp ảnh với các học viên (Kỹ thuật viên) tại chương trình Chương trình đào tạo kỹ thuật viên của JR East tại Bảo tàng đường sắt, Saitama 

Chiều ngày 01/4 đoàn đã tới thăm Trung tâm Đầu máy toa xe tổng hợp của JR East tại Omiya, 01 trong 06 Trung tâm đầu máy toa xe tổng hợp của JR East có lịch sử 125 năm, là nơi thực hiện sửa chữa, đại tu các đoàn tàu cho JR East. Tại đây đoàn đã được giới thiệu chung về Trung tâm, tới thăm cơ sở trang thiết bị phục vụ công tác sửa chữa, đại tu đầu máy, toa xe tiên tiến, hiện đại cũng như trang thiết bị khu vực đào tạo nhân viên mới và phòng học, thực hành chuẩn bị cho các thực tập sinh Việt Nam thuộc chương trình đào tạo Kỹ thuật viên của JR East. Kết thúc thời gian làm việc tại Trung tâm, đoàn đã tới tham dự Lễ khai giảng Chương trình đào tạo kỹ thuật viên của JR East tại Bảo tàng đường sắt, Saitama. Tới dự Lễ khai giảng có Ông Shohei Ishii - Cục phó Cục ĐS, Bộ Đất đai, CSHT, GTVT và du lịch Nhật Bản, Ông Yuji Fukasawa - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc JR East, Ông Takeo Inokuchi - Chủ tịch diễn đàn kinh tế Nhật – Việt, Ông Lê Long Sơn - Tổng giám đốc Esuhai cùng lãnh đạo các đơn vị liên quan, các cơ quan thông tấn báo chí Nhật Bản và các thực tập sinh Việt Nam. Phó Tổng giám đốc Đặng Sỹ Mạnh đã có bài phát biểu tại Lễ khai giảng long trọng này.

Phó TGĐ Đặng Sỹ Mạnh phát biểu tại lễ Khai giảng Chương trình đào tạo kỹ thuật viên của JR East tại Bảo tàng đường sắt, Saitama

Từ năm 1995 đến nay JR East đã đào tạo giúp Tổng công ty ĐSVN 80 lượt cán bộ theo các chương trình ngắn hạn từ 10 ngày đến 6 tháng. Chương trình đào tạo kỹ thuật viên này là chương trình hoàn toàn mới trong quá trình hợp tác giữa JR East và Tổng công ty. Đây là chương trình thí điểm đầu tiên của JR East, được chuẩn bị từ năm 2018 và chính thức triển khai từ 4/2019. Các kỹ thuật viên sẽ được thực tập và đào tạo theo một chuyên ngành cụ thể (khóa đầu tiên là về bảo dưỡng đầu máy toa xe, chủ yếu là lắp đặt, tháo dỡ máy điều hòa – chuyên ngành thuộc danh mục đào tạo nghề được phép của Chính phủ Nhật Bản) tại Nhật Bản trong thời gian 3 năm. Trước khi sang Nhật, học viên học tiếng Nhật và các kỹ năng cần thiết trong 6 tháng tại Trường Nhật ngữ Kaizen Yoshida, TP Hồ Chí Minh. Trong 3 năm tham gia Chương trình thực tập, các học viên sẽ được JR East trả lương và một số khoản trợ cấp theo quy định. 11 kỹ thuật viên từ Việt Nam trong đó có 5 người của Tổng công ty ĐSVN từ các đơn vị Chi nhánh đầu máy Yên Viên, các công ty cổ phần Xe lửa Dĩ An, Gia Lâm, Vận tải đường sắt Hà Nội đã được lựa chọn tham dự chương trình này. Đây là lần đầu tiên các kỹ thuật viên của Tổng công ty có cơ hội được đào tạo và làm việc thực tế tại một môi trường chuyên nghiệp như JR East. Phía bạn cho biết sau thành công của chương trình thực tập tổ chức lần đầu tiên cho Tổng công ty, JR East sẽ xem xét việc mở rộng chương trình này cho các đường sắt trong khu vực châu Á.

Sáng ngày 02/4 đoàn đã tới thăm công trường xây dựng ga Shinagawa, một trong khu đầu mối lớn nhất ở Tokyo. Đây là dự án tái phát triển Depot Shinagawa của JR East với tổng diện tích 22ha. Sau khi sắp xếp hợp lý hóa lại đường sắt khu vực depot, các tuyến đường liên quan, JR East đã dành ra được khu vực có diện tích 13ha để phát triển bất động sản và trung tâm thương mại, dự kiến sẽ đem lại nguồn doanh thu đáng kể từ hoạt động kinh doanh ngoài vận tải. Dự án được triển khai từ năm 2008, dự kiến sẽ hoàn thành giai đoạn 1 vào cuối năm 2019 để triển khai các giai đoạn tiếp theo. Đây cũng là kinh nghiệm hay Tổng công ty có thể tham khảo để tái phát triển các khu vực depot, nhà ga khi có khuôn khổ pháp luật phù hợp.

Phó TGĐ Đặng Sỹ Mạnh khảo sát cần chắn tự động của Daido

Kết thúc chuyến thăm và làm việc với JR East, đoàn đã di chuyển đến Shirakawa để đến thăm và làm việc tại nhà máy Công ty thiết bị điện Daido. Thành lập năm 1949, Daido chuyên về các thiết bị an toàn tín hiệu đường sắt, thiết bị điện và thiết bị cơ khí khác. Cần chắn tự động của Daido đã được Bộ GTVT cho phép sử dụng trên ĐSVN từ năm 2016. Tổng công ty đã đưa vào khai thác sử dụng 62 bộ thiết bị cần chắn tự động Daido lắp đặt tại 31 đường ngang cảnh báo tự động tuyến đường sắt Hà Nội - TP.Hồ Chí Minh, các thiết bị này hoạt động ổn định và đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật. Tiếp đoàn tại nhà máy, Chủ tịch Daido đã giới thiệu năng lực, sản phẩm của công ty và mong muốn tiếp tục được cung cấp cho Tổng công ty các sản phẩm cần chắn cũng như các sản phẩm an toàn tín hiệu khác. Phó Tổng giám đốc Đặng Sỹ Mạnh đã thông báo về kế hoạch trang bị 272 cần chắn trong năm 2019 của Tổng công ty và đề nghị Daido xem xét tham dự các gói thầu của Tổng công ty trên cơ sở đảm bảo chất lượng, tiến độ giao hàng, giá thành cạnh tranh và dịch vụ sau bán hàng. Phó Tổng giám đốc cũng đề nghị bạn gửi Tổng công ty các tài liệu liên quan đến thiết bị phát hiện chướng ngại vật tại đường ngang để xem xét khả năng áp dụng.

Đoàn công tác tham quan và làm việc tại nhà máy của công ty Nabtesco

Tiếp theo, đoàn đã tới thăm và làm việc tại nhà máy của công ty Nabtesco tại Kobe. Nabtesco là công ty sản xuất các sản phẩm đường sắt như các loại van, cửa tự động... Sản phẩm của Công ty được sử dụng ở Nhật Bản và trên 43 quốc gia. Thị phần của Công ty tại Nhật Bản là 70%, đặc biệt, thị phần cửa tự động của hệ thống tàu Shinkansen chiếm 100%. Quy trình sản xuất của nhà máy được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo chất lượng. Từ năm 2011, Tổng công ty bắt đầu sử dụng van điều chỉnh độ cao và van chêch áp của công ty cho các xe sử dụng giá chuyển hướng lò xo không khí. Năm 2014, sản phẩm cửa tự động của Công ty được sử dụng thử nghiệm trên toa xe An11911 được đánh giá phù hợp với điều kiện Việt Nam. Đến nay Nabtesco đã cung cấp khoảng 150 cửa tự động và 1000 van NP3 cho Việt Nam. Công ty rất mong muốn tiếp tục phát triển quan hệ hợp tác tốt đẹp và cung cấp sản phẩm chất lượng cho Việt Nam trong thời gian tới.

Sau đó, đoàn đã tới thăm và làm việc tại nhà máy của công ty hóa chất công nghiệp Nitta (tiền thân là Công ty Toyo Tire & Rubber), chuyên sản xuất các sản phẩm công nghiệp liên quan đến cao su. Quy trình sản xuất của nhà máy được kiểm soát chặt chẽ, 100% sản phẩm được kiểm tra trước khi xuất xưởng. Năm 2014, Công ty đã lắp đặt thử nghiệm sản phẩm lò xo không khí trên toa An-11566 của Tổng công ty ĐSVN. Đến nay các đơn vị thuộc Tổng công ty đã mua 200 bộ lò xo không khí của Nitta. Đoàn đã khảo sát dây chuyền chế tạo các sản phẩm cao su, lò xo không khí và đặc biệt quan sát việc kiểm tra, chuẩn bị xuất xưởng của các lò xo không khí sắp được giao hàng cho Việt Nam trong tháng 4/2019. Phó Tổng giám đốc Tổng công ty đã trao đổi với đại diện Nitta về nhu cầu sử dụng lò so không khí trên các toa xe đóng mới và khôi phục của ĐSVN đảm bảo an toàn, êm thuận cho hành khách, phù hợp với điều kiện kết cấu hạ tầng Việt Nam. Nitta khẳng định sẵn sàng hợp tác để tiếp tục phát triển quan hệ hợp tác tốt đẹp với Tổng công ty ĐSVN trong thời gian tới. Đoàn cũng đề nghị Nitta nghiên cứu các thông tin về một số vụ tai nạn trật bánh để Nitta xem xét và tư vấn các biện pháp đảm bảo an toàn.

Đoàn tham quan thăm nhà máy của công ty hóa chất công nghiệp Nitta

Ngoài chương trình làm việc chính thức, đoàn đã đi thực tế các loại hình tàu cao tốc Shinkansen, tàu địa phương và tàu đô thị để tìm hiểu kinh nghiệm vận hành khai thác đường sắt cao tốc, đường sắt thông thường, đường sắt đô thị tại Nhật Bản. Trong quá trình di chuyển, đại diện Tổng công ty đã lên đầu máy tàu Shinkansen quan sát, trao đổi với Trưởng tàu và lái tàu để tìm hiểu kinh nghiệm khai thác, vận dụng tàu cao tốc ở Nhật Bản. 

Những thông tin cập nhật về kinh nghiệm thực tế trong điều hành, kinh doanh hiệu quả, kế hoạch phát triển trong tương lai và chương trình hợp tác với JR East cũng như các sản phẩm, công nghệ, thiết bị tiên tiến thu nhận được qua chuyến công tác rất hữu ích trong việc mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế cũng như định hướng phát triển Tổng công ty ĐSVN nói chung và các chương trình dự án phát triển đường sắt trong thời gian tới nói riêng.