Tương tác vật chất là phần cốt yếu trong xây dựng, vận hành và nâng cao năng lực của đường sắt. Điều này có nghĩa rằng làm việc từ xa do khủng hoảng virus corona gây ra đã tạo ra một cú sốc văn hóa lớn đối với ngành đường sắt. Ông Paul Whitcombe, Giám đốc Chương trình và Giao nhận của Công ty Harmonic (Vương quốc Anh), chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm trong lĩnh vực giao nhận chương trình đường sắt, đã đánh giá tác động toàn diện hơn cũng như cách thức nhân viên đường sắt và chuỗi cung ứng có thể điều chỉnh theo văn hóa làm việc mới.

6 tháng kể từ khi Covid-19 xuất hiện, vẫn còn nhiều câu hỏi đặt ra về tác động lâu dài của đại dịch

Trong hơn 20 năm qua, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số cho thấy làm việc từ xa đã trở thành một phần trong môi trường làm việc tại nhiều ngành công nghiệp. Tuy nhiên, trước khi Covid-19 bắt chúng ta phải làm việc ở nhà  vào đầu năm nay thì làm việc từ xa vẫn còn là tương đối mới mẻ trong ngành đường sắt.

Đường sắt là một thực thể vật chất: Thực thể này phụ thuộc vào kết cấu hạ tầng đường sắt, các đoàn tàu, hành khách và hàng hóa. Một tỷ lệ lớn lực lượng lao động phải tham gia làm việc trực tiếp trên đoàn tàu, đường ray và các dây chuyền sản xuất. Theo cách truyền thống lực lượng tuyến đầu này được các nhân viên văn phòng, từ quản lý dự án, kỹ thuật đến các nhà thiết kế và quản lý ở tuyến sau hỗ trợ.

Do bùng nổ Covid-19, Công ty Harmonic đang hỗ trợ một số khách hàng là các công ty đường sắt chuyển đổi công việc từ làm việc tại trụ sở sang làm việc tại nhà. Trong một số trường hợp, điều này đã mang lại lợi ích đáng ngạc nhiên cho cả cá nhân lẫn công ty.

Những phát triển gần đây trong công nghệ đặc thù của ngành đường sắt, đặc biệt là giám sát tình trạng từ xa để thu thập dữ liệu về đoàn tàu, bánh xe và đường ray đã mở ra cơ hội quản lý đường sắt từ xa. Xu hướng này trở nên rõ rệt hơn trong đại dịch, được bổ sung các công cụ hỗ trợ liên lạc từ xa, phối hợp công việc, quản lý dự án, lập kế hoạch, lập báo cáo và sản xuất. Với kết cấu hạ tầng công nghệ và kết nối không dây, khách hàng đang nhận ra nhiều công việc liên quan đến lập kế hoạch chương trình, quản lý dự án và quản lý kỹ thuật có thể được thực hiện hiệu quả tại nhà như tại nơi làm việc. Tương tự như vậy đối với các công việc về thiết kế, kỹ thuật và mua sắm.

Nhân viên ghi nhận lợi ích về việc có thể lập lịch làm việc của riêng mình và dành nhiều thời gian hơn cho gia đình. Các công ty đường sắt ghi nhận hiệu suất được cải thiện và tiết kiệm chi phí nhờ giảm chi phí đi lại và các chi phí gián tiếp tại hiện trường. Trong một số trường hợp, làm việc từ xa sẽ mở ra các thị trường quốc tế, với giờ "làm việc" linh hoạt hơn bù đắp cho sự khác biệt về múi giờ và khuyến khích kết nối mới giữa các nhà cung cấp trên toàn thế giới. Mối liên kết quốc tế này được gia tăng do xuất hiện của đại dịch corona trên toàn cầu.

Rõ ràng là đường sắt toàn cầu cần phải sát cánh cùng nhau để vượt qua mối đe dọa mới đối với phương thức vận tải này. Việc tránh tiếp xúc trực tiếp với các đồng nghiệp đã nâng cao nhận thức về tiềm năng phối hợp công việc từ xa.

Tình huống khó khăn từ xa

Tuy nhiên, một lượng lớn nhân viên chuyển sang làm việc từ xa có thể đặt ra những thách thức đáng kể trong dài hạn. Việc này sẽ đòi hỏi các quy trình, biện pháp và yêu cầu nghiêm ngặt mới để đảm bảo duy trì các tiêu chuẩn về an toàn và sức khỏe. Các nhà quản lý kỹ thuật và kỹ sư có thể giám sát từ xa việc kiểm tra bằng cách sử dụng hình ảnh và video, nhưng cuối cùng họ vẫn cần có toàn cảnh tại hiện trường trước khi kết thúc công việc.

Chúng tôi đã hỗ trợ các chương trình trong đó phần lớn công việc quản lý dự án được thực hiện từ xa, mặc dù trong hầu hết trường hợp các nhà quản lý chương trình không có lựa chọn nào khác ngoài việc đi lại và di chuyển bằng tàu hỏa. Điều quan trọng là hiểu rằng làm việc từ xa cũng có nhược điểm. Có cá nhân nhận thấy lợi ích khi làm việc tại nhà nhưng có người lại cảm thấy khó khăn và bị tách biệt với thế giới bên ngoài. Tương tự, mặc dù một số đơn vị quản lý lao động đã ghi nhận hiệu suất tăng lên trong khi số khác lại ghi nhận năng suất giảm, đặc biệt là các công việc đòi hỏi sự hợp tác.

Mặc dù cuộc gọi video có thể là cách thức hiệu quả để chia sẻ thông tin và đưa ra quyết định nhưng công cụ này dường như ít hiệu quả hơn khi sử dụng làm phương tiện để tăng cường các mối quan hệ và xây dựng niềm tin. Vẫn cần xem xét tác động của làm việc từ xa đến các mối quan hệ kinh doanh trong ngành đường sắt. Chúng ta có bao giờ thực sự vui vẻ khi đồng ý một thỏa thuận phức tạp với một người mà chúng ta chỉ gặp gỡ từ xa? Có lẽ thế hệ trẻ dễ dàng chấp nhận điều này hơn bởi họ là những người linh hoạt hơn với việc giao tiếp từ xa.

Để bảo vệ nhân viên, có thể cần phải bố trí lại nơi làm việc, thay đổi ca làm việc và cơ cấu lại các nhóm làm việc. Sẽ cần các công cụ mới để hỗ trợ theo dõi vị trí lao động và theo dõi liên lạc? Điều này có thể dẫn đến phản ứng dây chuyền đối với hợp đồng lao động, thù lao và phần thưởng. Điều đáng chú ý là nên xem xét  lại cơ cấu thanh toán cho những nhân viên thuộc nhóm nguy cơ cao do tiếp xúc thường xuyên với hành khách.

Trong khi Covid-19 không cho phép ngành đường sắt có thời gian lập kế hoạch làm việc từ xa thì vẫn cần có các kế hoạch hành động nhất quán và sáng tạo khi điều chỉnh theo "trạng thái bình thường mới". Cùng với việc đưa ra phản ứng tức thời, ngành đường sắt sẽ cần phải thay đổi kinh doanh trong các nhóm dự án để mang lại kết quả bền vững.

Sau sáu tháng kể từ khi bùng nổ Covid-19, vẫn còn nhiều câu hỏi đặt ra về ảnh hưởng lâu dài đến ngành đường sắt. Mặc dù có những khác biệt đáng kể giữa các quốc gia nhưng dường như chắc chắn rằng việc chuyển đổi sang làm việc từ xa vẫn sẽ tiếp tục ở một phạm vi nào đó. Vấn đề then chốt hiện nay đối với cộng đồng đường sắt là xây dựng cách thức làm việc hợp tác và ý thức về mục đích chung rằng đại dịch xuất hiện để định hình một tương lai vững chắc hơn cho ngành đường sắt.

Ban HTQT&KHCN

dịch từ Tạp chí Railway Gazette International