Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã triển khai nghiên cứu, thử nghiệm Hệ thống giám sát hành trình tuần đường đáp ứng các yêu cầu về giám sát công việc tuần đường từ xa. 

Chức năng của hệ thống giám sát hành trình tuần đường sắt

Thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hằng năm, hiện nay, ngành đường sắt có hơn 1.500 nhân viên tuần đường thuộc biên chế của 15 công ty cổ phần đường sắt thực các các nhiệm vụ kiểm tra đường sắt, để đảm bảo an toàn chạy tàu.

Hoạt động tuần đường kiểm tra đường sắt thời gian qua đảm bảo kịp thời phát hiện hư hỏng kết cấu hạ tầng, chướng ngại lớn hoặc nguy cấp trên đường sắt, góp phần đảm bảo an toàn chạy tàu. Tuy nhiên, với đặc thù trải rộng, trải dài, nhiều điểm xung yếu, khó tiếp cận, hoạt động tuần đường còn tồn tài một số hạn chế như chỉ dựa trên báo cáo chủ quan của tuần tra viên, không theo dõi được công việc thời gian thực, không biết nhân viên đi tuần có sử dụng phương tiện cơ giới khi lên ban làm nhiệm vụ hay không; khó kiểm soát các hành vi vi phạm quy trình, quy tắc.

Trước thực tế trên, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã triển khai nghiên cứu, thử nghiệm Hệ thống giám sát hành trình tuần đường đáp ứng các yêu cầu về giám sát công việc tuần đường từ xa thông qua mạng internet, giám sát thông minh, cho phép ứng dụng mở rộng, phát triển các tính năng khác trên thiết bị phục vụ hoạt động tuần đường nói riêng và quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt nói chung.

Sơ đồ Hệ thống giám sát.

Hệ thống giám sát tuần đường được nghiên cứu, phát triển và thử nghiệm thành công Phần mềm ứng dụng di động chạy trên nền tảng hệ điều hành Android. Phần mềm này có nhiệm vụ chính là lưu trữ vị trí tuần đường, tính tốc độ di chuyển, đồng thời truyền tải dữ liệu về trung tâm máy chủ giám sát hành trình. Hệ thống có các chức năng chính sau:

Giám sát công việc tuần đường từ xa thông qua mạng internet: Giám sát công việc tuần đường ở bất cứ nơi đâu thông qua mạng internet thông qua tính năng xác định và hiển thị lý trình đường sắt của các tổ tuần tra trên biểu đồ để giám sát được hành trình tuần đường cũng như các hoạt động tác ngiệp của nhân viên tuần đường tại lý trình và tổ tuần tra tương ứng; Theo dõi nhiều biểu đồ tuần đường của nhiều tổ cùng một lúc trên một màn hình.

Giám sát theo thời gian thực: Người giám sát có thể theo dõi nhiều nhân viên tuần đường theo thời gian thực, đồng thời có thể biết được người tuần đường có thực hiện đúng quy trình hay không thông qua các thông số trên biểu đồ tuần đường như: Tốc độ di chuyển (Tính toán quãng đường đã tuần, tốc độ tuần đường và gửi tin nhắn cảnh báo vị phạm tốc độ đến cung trưởng); Dự đoán phương tiện di chuyển (xe đạp, đi bộ hay đi bằng xe máy); Trạng thái tuần đường (dừng, di chuyển); Số km đã tuần trên cung đường. Lưu trữ và báo cáo những thời điểm mà tuần tra viên đi quá tốc độ quy định.

Tra cứu lịch sử tuần đường: Lưu trữ vị trí tuần đường và truyền gửi báo cáo dữ liệu tuần đường về trung tâm giám sát đơn vị quản lý; Tra cứu lịch sử tuần đường theo ngày, tổ tuần tra và theo ban.

Chức năng Nhật kí: Nhật ký vi phạm lưu lại những vi phạm của nhân viên tuần đường trong thời gian tuần tra như đi quá tốc độ, xuất phát sớm trước giờ giao ban và dừng quá lâu trên 30 phút. Đối với vi phạm tốc độ khi nhân viên đi quá 5km/h sẽ được xem là vi phạm. Chức năng sổ nhật ký tuần đường lưu lại các công việc tuần đường.

Chức năng báo tin: Gửi thông báo hàng loạt đên các bên liên quan như cung trưởng, trực ban hai đầu, và các tuần tra viên khác trong trường hợp khẩn cấp và có thể tùy biến mở rộng nơi cần thông báo như đầu máy, trưởng tàu nếu cần thiết.

Tính năng khác của hệ thống: Bảo đảm biểu đồ tuần đường không mất trong trường hợp kể cả không có mạng Internet; Chức năng chạy ngầm khi tắt màn hình điện thoại để tiết kiệm pin;

Chức năng đăng nhập và đăng ký: Chức năng quản lý các tổ Tuần tra, các thành viên của tổ Tuần tra; Chức năng phân quyền hệ thống.

Trong thời gian đầu áp dụng thí điểm đã phát sinh một số khó khăn do tuần đường sử dụng thiết bị android vào mục đích cá nhân, hoặc cố tình thao tác trên điện thoại để tránh bị giám sát theo dõi. Ban Chủ nhiệm đề tài đã nghiên cứu, đưa ra giải pháp khắc phục như tự động bật lại sau 10 giây tín hiệu 4G, định vị GPS hoặc chế độ máy bay trong trường người sử dụng cố tình tắt hoặc kích hoạt những tính năng này; đồng thời nâng cấp thêm một số chức nhằm đảm bảo tuần đường vẫn có thể trao đổi tác nghiệp qua điện thoại.

Hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý

Hệ thống giám sát hành trình tuần đường hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý tại các đơn vị thực hiện chức năng quản lý kết cấu hạ tầng đường sắt thông qua các chức năng chính như: Giám sát từ xa thông qua mạng internet; Giám sát thông minh và giám sát theo thời gian thực. Đến nay, Tổng công ty ĐSVN đã triển khai áp dụng tại 13/15 Công ty quản lý bảo trì đường sắt và sẽ tiếp tục áp dụng tại các đơn vị còn lại trong thời gian tới.

Để đảm bảo yêu cầu giám sát liên tục 24/7, đồng thời giảm tải công việc đối với người giám sát tại Trung tâm, Ban Chủ nhiệm đang thử nghiệm thêm các thêm chức năng cảnh báo, gồm báo động nhấp nháy đỏ với biểu tượng xe máy hiển thị trên màn hình để thông báo giám sát viên tuần đường đang vi phạm quy trình, quy tắc; tự động gọi điện giám sát viên để thông báo nếu tuần tra viên đi tuần bằng phương tiên xe máy, xe đạp…

Việc cải tiến và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào công tác tuần đường để công nhân tuần đường hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ được giao, đồng thời tăng cường hơn an toàn cho chính công nhân tuần đường khi lên ban. Thực hiện tốt nhiệm vụ tuần đường là đảm bảo cho những chuyến tàu được chạy trên những khu gian đường sắt an toàn và góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.