Triển khai nhiệm vụ ĐSVN giao xây dựng phương án tổ chức vận chuyển container (CTN) bằng ĐS trên tuyến Yên Vên – Cái Lân nhằm giảm tải cho đường bộ, Công ty TNHH MTV Vận tải HHĐS (Công ty Vận tải HHĐS) đã gặp gỡ, làm việc với một số đối tác, chủ hàng… có nhu cầu vận chuyển hàng hóa (HH) lớn, ổn định; có đủ năng lực xếp dỡ, phương tiện vận chuyển, kho bãi hàng…

Tuy nhiên, một khó khăn, bất cập là hiện nay, ĐSVN chưa có toa xe mặt bằng chuyên dùng chở CTN (Mcd) vận dụng (chạy) trên khổ ĐS 1.435 mmm. Để tháo gỡ khó khăn, đáp ứng nhu cầu vận chuyển HH của đối tác, chủ hàng…; Công ty Vận tải HHĐS đã đề xuất ĐSVN phương án vận dụng các toa xe H (toa xe thành cao không mui) để thay thế toa xe Mcd vận chuyển CTN.

Đảm bảo các thông số kỹ thuật

Hiện nay, tổng số toa xe H đang vận dụng trên tuyến ĐS khổ 1.435 mm là 290 toa xe. Do có các thông số (cự ly giá chuyển hướng; tải trọng, chiều cao, dài, rộng…) phù hợp với việc vận chuyển CTN nên Công ty Vận tải HHĐS đã đề xuất phương án sử dụng 1 toa xe H để xếp 2 CTN 20 feet hoặc 1 CTN 40 feet với yêu cầu HH xếp trong CTN đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, 2 CTN 20 feet xếp trên 1 toa xe H phải có trọng lượng bằng nhau và tổng trọng lượng CTN và HH xếp bên trong không vượt quá trọng tải kỹ thuật của toa xe.

Qua công tác khảo sát, tính toán (độ xê dịch dọc, xê dịch ngang…) cho thấy: Ở điều kiện bình thường cũng như khi gặp tình huống bất lợi nhất (HH xô lệch, xếp hàng bị lệch tải, toa xe chở CTN chạy trên đường cong bán kính nhỏ…); khi xếp 2 CTN 20 feet hoặc 1 CTN 40 feet trên toa xe H khổ ĐS 1.435 mmm không kê lót, gia cố vẫn đảm bảo an toàn như khi vận chuyển CTN trên toa xe Mcd có vấu, vít tăng đơ gia cố.

Về kích thước: CTN loại 20 feet và CTN loại 40 feet đều có chiều rộng 2.438 mm; chiều dài CTN loại 20 feet là 6.058 mmm và CTN loại 40 feet là 12.192 mm; chiều cao CTN loại 20 feet là 2.591 mmm và CTN loại 40 feet là 2.591 mmm (bằng chiều cao CTN loại 20 feet) hoặc cao 2.896 mm. Tải trọng lớn nhất cho cả 2 loại CTN 20 feet và 40 feet là 30,480 tấn (dao động trong khoảng từ 20 tấn đến 30 tấn). Tỷ lệ các CTN có tải trọng thực tế bằng tải trọng lớn nhất (30,480 tấn) không nhiều.

Kiểm tra đoàn tàu thử nghiệm vận chuyển container tại Ga Kép.

Qua công tác khảo sát, tính toán cho thấy; khi xếp 2 CTN trên toa xe H, độ xê dịch trọng tâm (ngang – dọc) lớn nhất đều nhỏ hơn mức cho phép: Độ xê dịch ngang từ 51 mm tới 61 mm (tối đa), nhỏ hơn mức cho phép 100 mm; độ xê dịch dọc 942 mm (nhỏ hơn mức cho phép 1/8 cự ly 2 giá chuyển hướng là 1.257,5 mm). Hơn nữa, do diện tích tiếp xúc các chân đế CTN với mặt sàn toa xe H rộng nên dù không kê lót, chằng buộc… khi vận chuyển trong điều kiện bất lợi nhất vẫn đảm bảo an toàn chạy tàu, an toàn thương vụ HH…

Thử nghiệm thành công

Để đảm bảo tiến độ phương án tổ chức vận chuyển CTN bằng ĐS trên tuyến Yên Viên – Cái Lân; ngày 30/5/2013, Công ty Vận tải HHĐS đã có văn bản 575/CTH báo cáo ĐSVN về việc “Xây dựng đề cương thử nghiệm vận chuyển CTN trên toa xe H không gia cố, kê lót trên tuyến ĐS Yên Viên – Kép – Hạ Long và ngược lại”. Ngày 3/6/2013, ĐSVN đã đồng ý giao Công ty Vận tải HHĐS triển khai thực hiện đề cương thử nghiệm; đồng thời, ngày 4/6/2013, ĐSVN có công điện về việc “Tổ chức thử nghiệm vận chuyển CTN bằng toa xe H trên tuyến Yên Viên – Hạ Long”. Theo đó, ngày 6/6/2013, ĐSVN tổ chức lập 1 đoàn tàu hàng thử nghiệm vận chuyển CTN trên toa xe H không gia cố, kê lót trên tuyến ĐS Yên Viên – Kép – Hạ Long.

Để chuẩn bị cho việc chạy tàu hàng thử nghiệm; ngày 5/6/2013, tại Ga Yên Viên (ga lập đoàn tàu thử nghiệm), Công ty Vận tải HHĐS đã thuê cẩu xếp hàng vào các CTN 20 feet, 40 feet. Kiểm tra tĩnh (độ xê dịch, lệch tâm CTN; độ lún lò xo toa xe, đánh dấu vị trí chân đế CTN…). 7 giờ ngày 6/6/2013, đoàn tàu thử nghiệm vận chuyển CTN mang số hiệu R 651 (Yên Viên – Hạ Long) gồm 6 toa xe (3 toa xe hàng xếp CTN nặng, 2 toa xe đệm, 1 toa xe trưởng tàu) xuất phát tại Ga Yên Viên.

Theo đúng Đề cương thử nghiệm; trên đầu máy kéo tàu (D14E-2013), 1 chuyên viên Ban ĐMTX lên chỉ đạo, giám sát ban lái tàu chấp hành Công lệnh tốc độ - 2013, công điện, cảnh báo… Tại các điểm (km) quy định; lái tàu R 651 thực hiện (xử lý) hãm dừng tàu khẩn cấp (V= 0 km /giờ). Tại các ga có dừng tàu (Bắc Giang, Kép, Mạo Khê…), hội đồng thử nghiệm đều tiến hành đo đạc, kiểm tra độ ổn định (hoặc xê dịch) của các CTN HH xếp trên toa xe, trạng thái kỹ thuật toa xe… 14 giờ 30 phút, tàu R651 vào Ga Hạ Long an toàn. Sau khi tổ chức tổng kiểm tra trạng thái CTN HH, trạng thái kỹ thuật toa xe… đảm bảo an toàn; hội đồng thử nghiệm tổ chức lập tàu R652 (Hạ Long – Yên Viên) với thành phần, nội dung thử nghiệm, tốc độ… như của đoàn tàu thử nghiệm R 651 (Yên Viên – Hạ Long). 23 giờ 55 phút ngày 6/6/2013 đoàn tàu thử nghiệm (R652) về tới Ga Yên Viên an toàn hành xa, thương vụ. Kiểm tra trạng thái CTN, trạng thái HH, trạng thái kỹ thuật toa xe xếp hàng (CTN)… đều đảm bảo các tiêu chuẩn theo quy định.

Trước đây, việc dùng toa xe H để thay thế toa xe Mcd vận chuyển (chở) CTN nặng đều phải kê lót, gia cố, chằng buộc CTN… Việc này đã làm tăng chi phí vận chuyển, kéo dài thời gian đỗ đọng toa xe, tăng thời gian xếp dỡ HH, làm giảm năng lực chạy tàu hàng. Việc Công ty Vận tải HHĐS tổ chức thử nghiệm thành công vận chuyển CTN có xếp hàng trên toa xe H khổ ĐS 1.435 mm với hành trình 2 chiều (Yên Viên – Hạ Long và ngược lại) không cần kê lót, gia cố đã tháo gỡ được tình trạng thiếu toa xe Mcd chở CTN trên khổ đường 1.435 mmm; đồng thời đáp ứng được nhu cầu vận chuyển HH của đối tác, chủ hàng; rút ngắn thời gian đỗ đọng toa xe góp phần tăng năng lực chạy tàu hàng… Đây có thể là giải pháp để xem xét, áp dụng trên các tuyến ĐS khi thiếu toa xe Mcd vận chuyển CTN.