Sáng nay (28/7/2025), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tổ chức lễ gắn biển công trình "Khôi phục bia ghi dấu mối nối ray cuối cùng đường sắt xuyên Đông Dương" tại Km 1221 tuyến đường sắt Hà Nội - TP.HCM.

Tại vị trí Km 1221 này, ngày 2-9-1936, lễ nối mối ray cuối cùng trên tuyến đường sắt xuyên Đông Dương đã được tổ chức trọng thể với sự chứng kiến của vua Bảo Đại và Toàn quyền Đông Dương René Robin và Toàn quyền tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) Long Yun.

 

 

Sự kiện đó đã ghi mốc lịch sử, đánh dấu việc hoàn thành tuyến đường sắt xuyên Đông Dương với chiều dài hơn 1.700km, nối liền Hà Nội và Sài Gòn, hình thành hệ thống giao thông huyết mạch từ Bắc vào Nam.

 

Qua các cuộc chiến tranh và thời gian khắc nghiệt, tấm bia nguyên gốc đã bị hư hỏng nghiêm trọng. Để gìn giữ giá trị lịch sử đặc biệt của công trình, năm 2016, Tổng công ty đã cho xây dựng lại bia kỷ niệm bằng đá granit, cao 150cm, rộng 80cm, dày 15cm.

 

Công trình tiếp tục được Tổng công ty Đường sắt Việt Nam khôi phục, chỉnh trang đồng bộ, bảo đảm tính thẩm mỹ, phù hợp với cảnh quan, và xứng tầm với giá trị lịch sử - văn hóa đặc biệt của địa điểm này.

 

Những dòng chữ trên bia đá đó được dịch ra tiếng Việt như sau: "Tại đây, tuyến đường sắt xuyên Đông Dương, do Paul Doumer khởi xướng nhằm liên thông các xứ Đông Dương, được hoàn thành ngày 2-9-1936 với sự kết nối đường ray đến từ biên giới Trung Quốc vào với đường ray từ Sài Gòn ra". Dưới chân bia bên trái khắc chữ "Sài Gòn 509km" và bên phải khắc "Hà Nội 1221km". Trên bia còn ghi tên những người tham gia công cuộc hoàn thành ở giai đoạn cuối cùng, gồm 7 người Pháp và 8 người Việt Nam.

 

 

Ông Đặng Sỹ Mạnh nói rằng việc hoàn thành công trình "khôi phục bia ghi dấu mối ray cuối cùng đường sắt xuyên Đông Dương" này không chỉ thể hiện sự trân trọng, gìn giữ những giá trị lịch sử của ngành đường sắt, mà còn là lời tri ân sâu sắc tới lớp lớp thế hệ công nhân đường sắt - những người đã không quản gian khổ, hy sinh để xây dựng nên tuyến đường sắt huyết mạch của đất nước, nó còn góp phần quan trọng trong việc xây dựng, hình thành hệ thống các "địa chỉ đỏ" mang đậm dấu ấn truyền thống ngành.

"Điểm di tích Km1221 này sẽ cùng với các địa danh lịch sử khác như: Gia Lâm, Long Biên, Trường Thi, Tháp Chàm, Dĩ An, ga Hải Phòng, Km446+885… và tới đây là Bảo tàng Lịch sử Đường sắt Việt Nam sẽ tạo thành chuỗi không gian di tích lịch sử - văn hóa tiêu biểu, nơi giáo dục truyền thống cách mạng, hun đúc niềm tự hào, khắc ghi truyền thống vẻ vang và tinh thần cách mạng kiên cường của các thế hệ cán bộ, đảng viên, người lao động ngành đường sắt Việt Nam" - ông Mạnh nhấn mạnh.